TARKIBI VA CHIQARISH SHAKLI:

Novokain 0,5%, 1%, 2% eritmalari o‘z tarkibida quyidagilarni saqlaydi: paraaminobenzoy kislotasining β-dietilaminoetil efiri gidroxlorid va inyeksiya uchun suv. Rangsiz shaffof suyuqlikdir. 10, 20, 100, 200, 250, 400, 450 yoki 500 ml dan flakonlarga qadoqlanadi.

FARMAKOLOGIK XOSSALARI:

Novokain katta terapevtik ta’sirga ega. So‘rilganda va bevosita qon oqimiga kiritilganda organizmga umumiy ta’sir ko‘rsatadi, atsetilxolin hosil bo‘lishini kamaytiradi va periferik xolinoreaktiv tizimlarning qo‘zg‘aluvchanligini pasaytiradi, vegetativ gangliyalarga bloklovchi ta’sir ko‘rsatadi, silliq mushaklarning spazmlarini kamaytiradi, yurak mushaklarining qo‘zg‘aluvchanligini va bosh miya po‘stlog‘i motor zonalarining qo‘zg‘aluvchanligini pasaytiradi. Novokain organizmda gidrolizlanib, farmakologik faol moddalar bo‘lgan paraaminobenzoy kislota va dietilaaminoetanol hosil qiladi. Paraaminobenzoy kislota foliy kislota molekulasining tarkibiy qismi bo‘lib, antigistamin ta’sirga ega, detoksikatsiya jarayonlarida ishtirok etadi, antisulfanilamid ta’sir ko‘rsatadi. Dietilaminoetanol o‘rtacha tomir kengaytiruvchi ta’sirga ega. Rezorbsiyalangan novokain interoretseptorlarga ta’sir qilib, vegetativ innervatsiyaning qayta tuzilishini chaqiradi va shu bilan gipertoniya, bir qator o‘pka va boshqa kasalliklarda uzoq muddatli terapevtik ta’sir ko‘rsatadi. Novokainning anesteziyalovchi xususiyati tez namoyon bo‘ladi va qisqa muddatli ta’sir ko‘rsatadi.

KO‘RSATMALAR:

Mahalliy anesteziya, turli kasalliklarda terapevtik blokadalar, penitsillin va boshqa dorilarni eritish uchun. Turli yuqumli bo‘lmagan kasalliklarni davolash uchun preparat o‘ziga xos va simptomatik vositalar bilan birgalikda me’daning yara kasalliklarida, me’da oldi va ichak timpanatsiyasi bilan atoniyalarda, dispepsiyalarda, spastik sanchiqlarda, ichakning mexanik tutilishi, travmatik peritonit, retikuloperitonit, qon tomirlari spazmida buyuriladi (V. V. Mosin bo‘yicha blokada va A. I. Fedotov bo‘yicha bel blokadasi). Oftalmologiyada novokain otlarda keratit, keratokonyunktivit, ko‘zning vaqti-vaqti bilan yallig‘lanishi (ko‘z osti blokadasi) da qo‘llaniladi. Jarrohlikda novokain yaralar, yaralar, oqmalar, miozitlar, papillomatozlarni (teri ichiga yoki vena ichiga) davolash uchun ishlatiladi. Akusherlik-ginekologik amaliyotda novokain metritlar, endometritlar, bachadon va qinning tushishi, sigirlar va echkilarda yo‘ldoshning ushlanib qolishi (paranefral blokada), seroz-kataral mastitlarda buyuriladi (zararlangan bo‘lakka markaziy yuborish va B. A. Bashkirov yoki D. D. Logvinov bo‘yicha yelin blokadasi).

DOZALARI VA QO‘LLASH USULI:

Novokain infiltratsion anesteziya uchun 0,25 - 0,5% eritmalar ko‘rinishida, 30 - 300 ml miqdorda, ayrim hollarda esa bir necha litr miqdorda yuboriladi; A. V. Vishnevskiy usuli bo‘yicha anesteziya uchun (kuchli sudralma infiltratsiya) - 0,125 - 0,25%; orqa miya anesteziyasi uchun - 1-2%. Qorin nervlari va chegara simpatik stvollarini novokainli blokada qilish uchun (Mosin bo‘yicha) 0,5% novokain eritmasidan foydalaniladi. Eritma oxirgi qovurg‘aning oldingi qirrasi bilan eng uzun muskulning lateral qirrasi kesishgan nuqtada oxirgi oldingi ko‘krak umurtqasi tanasiga tiralguncha kiritiladi. Yirik shoxli mollar va otlarga 1 kg og‘irligi uchun 0,5 ml dan; cho‘chqalar, qo‘ylar, echkilar va itlarga - bir hayvonga 15 - 20 ml dan; tulkilar, quyonlar va mushuklarga - har bir tomondan bir hayvonga 3-5 ml dan beriladi. Yelka nervlarining qisqa muddat novokainli blokadasi uchun (Logvinov bo‘yicha) shikastlangan chorakning yelkan usti bo‘shlig‘iga 0,5% li novokain eritmasidan 150-200 ml yuboriladi. Tashqi uyat nervini blokada qilish uchun (Boshkirov bo‘yicha) tegishli tomonning katta va kichik bel muskullari orasidagi bo‘sh kletchatkaga 0,5% li novokain eritmasidan 80-100 ml yuboriladi. Paranefral blokada uchun (Vishnevskiy bo‘yicha) novokain 0,25-0,5% eritmalar shaklida buyrak atrofi kletchatkasiga yuboriladi. Novokain eritmalari vena ichiga, teri ostiga va ichishga (0,25-0,5%), muskul orasiga (1-2%), aortaga (1%) yuboriladi. Konsentratsiya va dozasi hayvonning vazniga, yoshiga, kasallikning kechishiga, anesteziyaning turiga va jarrohlik aralashuvining tabiatiga bog‘liq. Novokainning bir kishi boshiga mo‘ljallangan maksimal bir martalik dozalari: otlarga 2,5 g, qoramollarga 2 g, itlarga 0,5 g yoki (bir jonivorga ml hisobida):

YORDAMCHI HARAKATLAR:

Juda kamdan kam hollarda allergik reaksiyalar kuzatiladi. Toksik dozalarda qo‘zg‘alishga, so‘ngra markaziy asab tizimining falajiga sabab bo‘ladi.

QARAMA-QARSHILIK:

Preparatga yuqori sezuvchanlik.

ALOHIDA KO‘RSATMALAR:

Mahalliy anesteziyada so‘rilishni kamaytirish va ta’sirni uzaytirish uchun adrenalin gidroxlorid eritmasi (0,1%) 2-10 ml novokain eritmasiga 1 tomchidan qo‘shiladi.